Unha das figuras máis importantes e complexas da historia da literatura galega. Procedente dunha familia acomodada, dun gran nivel cultural, cuxa achega á literatura galega conformou as bases do nacionalismo galego e da nova narrativa galega. A súa vida Argruparémola en varios apartados:
Primeiros anos
Fillo dun funcionario de Facenda, Risco foi un neno de saúde delicada, amigo desde a infancia de Ramón Otero Pedrayo, en 1899 acaba o bacharelato. Estudou Dereito por libre na Universidade de Santiago de Compostela, licenciouse en 1906 e ingresa no corpo de funcionarios de Facenda, con destino en Orense.Neses anos participa no faladoiro que dirixía Marcelo Macías na Comisión de Monumentos, na que se xuntaban intelectuais como Xullo Alonso Cuevillas ou Arturo Vázquez Núñez e que vai influír na vocación literaria de Risco. As lecturas dos decadentistas franceses e ingleses pono en contacto co ocultismo e o orientalismo, estudando o budismo e mesmo afiliándose ao teosofismo.
Fillo dun funcionario de Facenda, Risco foi un neno de saúde delicada, amigo desde a infancia de Ramón Otero Pedrayo, en 1899 acaba o bacharelato. Estudou Dereito por libre na Universidade de Santiago de Compostela, licenciouse en 1906 e ingresa no corpo de funcionarios de Facenda, con destino en Orense.Neses anos participa no faladoiro que dirixía Marcelo Macías na Comisión de Monumentos, na que se xuntaban intelectuais como Xullo Alonso Cuevillas ou Arturo Vázquez Núñez e que vai influír na vocación literaria de Risco. As lecturas dos decadentistas franceses e ingleses pono en contacto co ocultismo e o orientalismo, estudando o budismo e mesmo afiliándose ao teosofismo.
En 1910 Risco entra na redacción o xornal local, O Miño, no que escribe artigos filosóficos e de actualidade cos pseudónimos de Rujú Sahib e Polichinela e literarios co seu propio nome, admirador de Rabindranath Tagore dáo a coñecer nos círculos ourensáns. En febreiro de 1912 Risco coñece a Castelao e plasma un dos seus discursos no Miño, pero Risco manterase aínda lonxe do movemento galeguista.
En 1913 vaise a Madrid para estudar Maxisterio, alí será alumno de Ortega e Gasset, trata a Ramón Gómez da Serna e Luís de Hoyos Sáinz e retorna ao catolicismo.En 1916, terminados os seus estudos, retorna a Orense como catedrático de historia da Escola Normal. En 1917 funda con Arturo Noguerol Buján a revista literaria A Centuria, que se converterá nun antecedente, pola xente que colabora nela, da revista Nós.
Descubrimento do galeguismo
A finais de 1917 Vicente Risco entra nas Irmandades dá Fala baixo a influencia de Antón Losada Diéguez, o 18 de decembro de 1917 pronuncia o seu primeiro discurso en galego, nun acto de apoio a Francesc Cambó, na campaña para as eleccións parlamentarias de 1918 Risco co grupo de Orense participa en numerosos encontros no distrito de Celanova, aínda que que non se logran bos resultados a experiencia sérvelle a Risco como estímulo. En xullo de 1918 sae o último dos sete números da Centuria e Risco empeza a colaborar na Nosa Terra, Risco esforzarase por darlle un novo impulso á literatura galega con artigos sobre Arthur Rimbaud, Paul Verlaine, Apollinare ou Omar Khayyam.En pouco tempo Risco convértese no ideólogo e líder do galeguismo, e xa en novembro de 1918 ten unha actuación destacada na I Asemblea Nacionalista.
A finais de 1917 Vicente Risco entra nas Irmandades dá Fala baixo a influencia de Antón Losada Diéguez, o 18 de decembro de 1917 pronuncia o seu primeiro discurso en galego, nun acto de apoio a Francesc Cambó, na campaña para as eleccións parlamentarias de 1918 Risco co grupo de Orense participa en numerosos encontros no distrito de Celanova, aínda que que non se logran bos resultados a experiencia sérvelle a Risco como estímulo. En xullo de 1918 sae o último dos sete números da Centuria e Risco empeza a colaborar na Nosa Terra, Risco esforzarase por darlle un novo impulso á literatura galega con artigos sobre Arthur Rimbaud, Paul Verlaine, Apollinare ou Omar Khayyam.En pouco tempo Risco convértese no ideólogo e líder do galeguismo, e xa en novembro de 1918 ten unha actuación destacada na I Asemblea Nacionalista.
En 1920 publica o libro Teoría do nacionalismo galego, considerado o texto fundacional do nacionalismo galego, xa en 1918 publicara un artigo co mesmo nome, onde xa se esbozaban as ideas que agora recompila no libro, Risco recolle o legado de Murguía (de quen publicará unha biografía en 1933) e combínao co irracionalismo filosófico, o determinismo xeográfico, o neotradicionalismo e a etnografía e define unha nación como un feito natural baseado na terra, a raza, a lingua, a organización social, a mentalidade e o sentimento. Afirma a pertenza de Galicia á civilización atlántica e céltica. En 1920 aparece a revista Nós, herdeira da Centuria. Risco escribiu máis de 100 colaboracións para ela ata o seu peche en xullo de 1936, e desde ela renovarase a literatura galega. Risco tamén dirixe a sección de etnografía do Seminario de Estudos Galegos.
En 1922 contrae matrimonio con María Carme Fernández Gómez, procedente da pequena burguesía de Allariz. En 1923 ten a súa primeira filla, que morrerá en 1926. En 1923 nace Antón Risco.
Risco era un dos máximos representantes da tendencia tradicionalista dentro do galeguismo. En relación coa participación electoral, Risco rexeitábaa para non "contaminar" ao nacente nacionalismo, aludindo tamén á falta de garantías do sistema electoral da Restauración, propugnando un enfoque culturalista en lugar de político. A tensión cos partidarios da participación, dispostos a aliarse cos republicanos, mantívose durante as primeiras Asembleas Nacionalistas. Na II e a III (Santiago de Compostela, 1919; Vigo, 1921), Risco, secundado por Antonio Losada, conseguiu impor a súa postura. Con todo, a oposición da Irmandade da Coruña ao abstencionismo provocou a escisión dos seguidores de Risco na IV Asemblea Nacionalista de 1922, en Monforte de Lemos (á que se uniron outras personalidades que, sen ser tradicionalistas, simpatizaban con Risco e a súa visión da nación unida fronte aos seus inimigos, como Villar Ponche, Castelao ou Quintanilla), que crearon a Irmandade Nazonalista Galega. Á marxe quedaron a Irmandade coruñesa (que agrupaba á metade dos afiliados das Irmandades) e algunhas pequenas agrupacións de localidades próximas. A Irmandade Nazonalista instaurou unha estrutura centralizada e presidencialista, baixo o liderado de Risco, cunha disciplina interna próxima á dun partido político ao uso. Propugnaba un maior radicalismo nacionalista, un abstencionismo activo e unha vontade de hegemonizar o movemento agrarista.1
Risco apoia nun primeiro momento a Ditadura de Curmán de Rivera, considéraa unha oportunidade para desmontar o sistema caciquil e acepta un posto de deputado provincial en Orense pensando nunha posible instauración dunha mancomunidade como en Cataluña.
Tras a creación da Irmandade Nazonalista Galega e a ruptura coa Irmandade dá Fala da Coruña e coa Nosa Terra Risco escribe para Rexurdimento, o órgano da Irmandade Nazonalista, aínda que que ao pouco tempo renova as súas colaboracións na Nosa Terra, que tratarán sobre temas culturais, só en 1928 volve escribir sobre temas políticos para pedir o regreso ao sistema parlamentario.
En abril de 1930 marcha a Berlín para seguir un curso de etnografía na Universidade de Berlín, os catro meses que pasa en Alemaña márcano ideológicamente cara a un pensamento máis conservador e católico, Risco escribiu as crónicas do seu periplo europeo nunhas crónicas para A Nosa Terra que posteriormente recollería no libro Mitteleuropa (1934).
Risco era un dos máximos representantes da tendencia tradicionalista dentro do galeguismo. En relación coa participación electoral, Risco rexeitábaa para non "contaminar" ao nacente nacionalismo, aludindo tamén á falta de garantías do sistema electoral da Restauración, propugnando un enfoque culturalista en lugar de político. A tensión cos partidarios da participación, dispostos a aliarse cos republicanos, mantívose durante as primeiras Asembleas Nacionalistas. Na II e a III (Santiago de Compostela, 1919; Vigo, 1921), Risco, secundado por Antonio Losada, conseguiu impor a súa postura. Con todo, a oposición da Irmandade da Coruña ao abstencionismo provocou a escisión dos seguidores de Risco na IV Asemblea Nacionalista de 1922, en Monforte de Lemos (á que se uniron outras personalidades que, sen ser tradicionalistas, simpatizaban con Risco e a súa visión da nación unida fronte aos seus inimigos, como Villar Ponche, Castelao ou Quintanilla), que crearon a Irmandade Nazonalista Galega. Á marxe quedaron a Irmandade coruñesa (que agrupaba á metade dos afiliados das Irmandades) e algunhas pequenas agrupacións de localidades próximas. A Irmandade Nazonalista instaurou unha estrutura centralizada e presidencialista, baixo o liderado de Risco, cunha disciplina interna próxima á dun partido político ao uso. Propugnaba un maior radicalismo nacionalista, un abstencionismo activo e unha vontade de hegemonizar o movemento agrarista.1
Risco apoia nun primeiro momento a Ditadura de Curmán de Rivera, considéraa unha oportunidade para desmontar o sistema caciquil e acepta un posto de deputado provincial en Orense pensando nunha posible instauración dunha mancomunidade como en Cataluña.
Tras a creación da Irmandade Nazonalista Galega e a ruptura coa Irmandade dá Fala da Coruña e coa Nosa Terra Risco escribe para Rexurdimento, o órgano da Irmandade Nazonalista, aínda que que ao pouco tempo renova as súas colaboracións na Nosa Terra, que tratarán sobre temas culturais, só en 1928 volve escribir sobre temas políticos para pedir o regreso ao sistema parlamentario.
En abril de 1930 marcha a Berlín para seguir un curso de etnografía na Universidade de Berlín, os catro meses que pasa en Alemaña márcano ideológicamente cara a un pensamento máis conservador e católico, Risco escribiu as crónicas do seu periplo europeo nunhas crónicas para A Nosa Terra que posteriormente recollería no libro Mitteleuropa (1934).
Segunda República
En VINA Asemblea Nacionalista (A Coruña, 1930) Risco mostrouse partidario da conversión das Irmandades dá Fala nun partido político, e con vistas ás eleccións ás Cortes Constituíntes de 1931 fundou con Ramón Otero Pedrayo o Partido Nazonalista Repubricán de Ourense (un dos partidos que participaría na creación do Partido Galeguista en decembro dese ano). Otero Pedrayo
En VINA Asemblea Nacionalista (A Coruña, 1930) Risco mostrouse partidario da conversión das Irmandades dá Fala nun partido político, e con vistas ás eleccións ás Cortes Constituíntes de 1931 fundou con Ramón Otero Pedrayo o Partido Nazonalista Repubricán de Ourense (un dos partidos que participaría na creación do Partido Galeguista en decembro dese ano). Otero Pedrayo
obtivo o acta de deputado, pero Risco, con 19.615 votos, quedou fóra das Cortes, o que sería o comezo da perda de influencia no seo do galeguismo en favor de Otero Pedrayo e Castelao.O 25 de outubro de 1931 encabezou un grupo de galeguistas que publicaron un manifesto de afirmación católica, contra do que consideraban unha persecución da Igrexa católica polo réxime republicano.
A pesar de ser elixido na I Asemblea do Partido Galeguista (PG) membro do seu Consello Executivo, estivo en conflito permanente co partido debido á súa falta de interese pola política activa, o seu escaso entusiasmo pola democracia, e ao seu rexeitamento de calquera colaboración coa esquerda.
En 1933 publicou Nós, vos inadaptados, onde mostrou a súa concepción cíclica e espiritual da historia.
Na III Asemblea do PG (outubro de 1935), Risco aceptou a colaboración puntual coa esquerda, para evitar o desmembramiento do PG. En xaneiro de 1935 publicou un artigo no Heraldo de Galicia, no que fixo un chamamento para reconquistar Galicia para Deus, e nun enfrontamento aberto cos dirixentes do seu partido non asistiu á IV Asemblea do PG de Monforte de Lemos, na que se ratificaron os acordos coa esquerda. Na Asemblea Extraordinaria de Santiago de febreiro de 1936 no que o PG decidiu sumarse á fronte Popular, Risco uniuse ao grupo de galeguistas de dereita e en maio de 1935 creou a Dereita Galeguista de Pontevedra e saíu do PG para dirixir a Dereita Galeguista.
O 13 de xuño de 1936 cando comezou a campaña polo Estatuto de Autonomía de Galicia, Risco fixo campaña activa a favor do si, pero a Risco non lle gustaba a situación política que consideraba un perigo para a Igrexa católica e cando se produciu a sublevación do exército en xullo de 1936, Risco calou a pesar do asasinato ou encarceramento de moitos dos seus amigos e compañeiros galeguistas. O 30 de agosto de 1936 Risco participou como director da Escola Normal de Orense na reposición solemne do crucifixo na escola organizado polas autoridades franquistas. Desde 1937 dirixiu Misión, cofundado con Otero Pedrayo. Pero foi desde 1938 cando comezou a colaborar coa Rexión con artigos ao servizo dos sublevados, consumándose o que os seus antigos compañeiros no exilio consideraron unha traizón aos ideais galeguistas, simbolizada na frase que Castelao deixou en Sempre en Galiza: "dicía Risco, cando Risco era alguén".
Franquismo
En 1940 publica o traballo etnográfico O fin do mundo na tradición popular galega e en 1944 o libro Historia dos xudeus desde a destrución do Templo. Reside durante un tempo en Pamplona e colabora co Pobo Navarro, en 1945 trasládase a Madrid, onde colabora co Español, Pobo e A Estafeta Literaria e publica en 1947 Satanás. Biografía do Diaño. Regresa a Orense en 1948.
Grazas aos esforzos dos seus amigos galeguistas Otero Pedrayo e Francisco Fernández da Rega, Risco volve escribir en galego no seu estudo de etnografía para a Historia de Galiza dirixida por Otero Pedrayo, na tradución da novela de Camilo José Cela, A familia de Pascual Duarte, realizada en 1951 e no relato Sursumcorda (1957).
Pero será o castelán a lingua que utiliza no número 2 de Graal e no resto da súa produción literaria, entre a que destaca A porta de palla, que foi finalista do Premio Nadal de 1952, e que publica en 1953 con gran éxito de crítica. Escribe tamén A tiara de Saitaphernes, Gamalandafa e A verídica historia do neno de dúas cabezas de Promonta, que quedan inéditas por falta de editores interesados.
Risco xubílase en 1954, pero continúa publicando traballos de etnografía na prensa galega. En 1961 publica Leria, recompilación de textos de antes da guerra civil española.
Risco morre o 30 de abril de 1963 na súa cama de Orense, uns días despois de que o goberno franquista concedéselle a Medalla de Afonso X.
En 1940 publica o traballo etnográfico O fin do mundo na tradición popular galega e en 1944 o libro Historia dos xudeus desde a destrución do Templo. Reside durante un tempo en Pamplona e colabora co Pobo Navarro, en 1945 trasládase a Madrid, onde colabora co Español, Pobo e A Estafeta Literaria e publica en 1947 Satanás. Biografía do Diaño. Regresa a Orense en 1948.
Grazas aos esforzos dos seus amigos galeguistas Otero Pedrayo e Francisco Fernández da Rega, Risco volve escribir en galego no seu estudo de etnografía para a Historia de Galiza dirixida por Otero Pedrayo, na tradución da novela de Camilo José Cela, A familia de Pascual Duarte, realizada en 1951 e no relato Sursumcorda (1957).
Pero será o castelán a lingua que utiliza no número 2 de Graal e no resto da súa produción literaria, entre a que destaca A porta de palla, que foi finalista do Premio Nadal de 1952, e que publica en 1953 con gran éxito de crítica. Escribe tamén A tiara de Saitaphernes, Gamalandafa e A verídica historia do neno de dúas cabezas de Promonta, que quedan inéditas por falta de editores interesados.
Risco xubílase en 1954, pero continúa publicando traballos de etnografía na prensa galega. En 1961 publica Leria, recompilación de textos de antes da guerra civil española.
Risco morre o 30 de abril de 1963 na súa cama de Orense, uns días despois de que o goberno franquista concedéselle a Medalla de Afonso X.
IdeoloxíaO pensamento político de Risco baséase na crítica romántica á modernidade, considerada como decadencia e abandono das formas de vida máis puras e lexítimas, á vez que exalta a irracionalidad, o misticismo e a relixiosidade popular, por iso mesmo rexeitará a literatura realista. Risco tamén despreza a civilización mediterránea e defende o celtismo e atlanticismo, para o que mirará a Portugal e en especial Irlanda polo seu catolicismo e pola loita vitoriosa contra o imperialismo inglés. Estas actitudes levaron a outros autores a acusarlle de ser racista e antisemita.2
A Galicia verdadeira, para Risco, é a tradicional, a dos labriegos e mariñeiros, e esa é a Galicia na que se garda a esencia da raza, o sentimento relixioso da Terra.
Obra literaria
A totalidade da obra literaria de Risco vai ser un trasunto do seu pensamento filosófico e político. O seu primeiro texto literario é o relato breve Do caso que lle aconteceu ó Dr. Alveiros, centrado no tema do esoterismo e a maxia.
As seguintes obras de Risco van estar baseadas en lendas e tradicións populares, Ou lobo dá xente (1923) e A traba de ouro e a trabe de alcatrán (1925). De 1926 é o cadro dramático, A Coutada centrado no sentimento da terra e do regreso ás orixes, aos antepasados. En 1927 publicou en Nós algúns capítulos dunha novela que non terminaría, Vos europeos en Abrantes, unha sátira contra algúns coñecidos da intelectualidade de Orense.
A súa única novela en lingua galega, Ou porco de pé, mostra a súa concepción espiritual da historia, contraria ao materialismo e ao mundo moderno. Tras a Guerra Civil publicaría algunhas obras en castelán, entre as que destaca a novela A porta de palla.
De 1928 é a obra de teatro Ou bufón do-Rei.
As seguintes obras de Risco van estar baseadas en lendas e tradicións populares, Ou lobo dá xente (1923) e A traba de ouro e a trabe de alcatrán (1925). De 1926 é o cadro dramático, A Coutada centrado no sentimento da terra e do regreso ás orixes, aos antepasados. En 1927 publicou en Nós algúns capítulos dunha novela que non terminaría, Vos europeos en Abrantes, unha sátira contra algúns coñecidos da intelectualidade de Orense.
A súa única novela en lingua galega, Ou porco de pé, mostra a súa concepción espiritual da historia, contraria ao materialismo e ao mundo moderno. Tras a Guerra Civil publicaría algunhas obras en castelán, entre as que destaca a novela A porta de palla.
De 1928 é a obra de teatro Ou bufón do-Rei.
Obra CompletaO Porco de Pé, 1925.
A velliña vella,1925.
A trabe de ouro e a trabe de alcatrán, 1925.
Ou lobo dá xente, 1925.
A coutada, 1926.
Ou bufón do Rei, 1928.
Nós, vos inadaptados, 1933.
Mittleuropa, 1934.
Neste video podemos ver de que trata a teoría do nazonalismo Galego
1 comentarios:
شركة كشف تسربات المياه بنجران
شركة كشف تسربات المياه بينبع البحر
شركة كشف تسربات المياه بالفريش
شركة كشف تسربات المياه بشرورة
شركة مكافحة حشرات بعرعر
شركة مكافحة حشرات بسكاكة
Publicar un comentario